Прарок (19)

Сярод маны, сярод насмешкаў,
 Знак нейкі тулячы к грудзям,
 Ішоў прарок пясчанай сцежкай
 З навукай новаю к людзям.

Праціўны вецер лез у вочы
 I плачам пеў, як дзіцянё,
 Звяр'ё зубамі йграла ўночы,
 Днём выла ў небе груганнё. 

А ён, не знаючы граніцаў,
 Ішоў, хістаючысь наўслонь;
 Агонь біў толькі з-пад зраніцаў,
 Вялікіх праўд святы агонь. 

Душа палала дзіўным жарам,
 Бы з зораў выснутая ніць,
 Што свет магла б сваім пажарам
 Абвіць і к сонцу ўваскрасіць.

Ужо з сваім аклічным словам
 Прарок далёка быў вядом,
 Народу шмат збудзіў к дням новым,
 Даў славу братнюю братом. 

Аж так дасяг – аквечан хвалай –
 Зямлі забранай сумных хат,
 Дзе царства цемры панавала,
 Дзе сілу ўзяў над катам кат. 

Народ змарнеўшы таго краю
 Свайго нат імені не знаў,
 Як непатрэбшчына якая,
 Гібеў на свеце і канаў. 

Галовы людзі пахіліўшы,
 Зямлю капалі, як краты,
 Ўтапіўшы ў мёртвай ночнай цішы
 Усе жаданні яснаты. 

Прарок – пасол святла – ў загону
 Людзей убачыўшы такім,
 Маячыць стаў ім, як шалёны,
 Прарочым голасам сваім: 

«Паўстаньце, рабскія натуры,
 Пакіньце свой адвечны сон,
 Загаманіце віхрам, бурай,
 Каб ажна дрогнуў ваш палон! 

Глядзіце: прадзедавы косці
 Ў зямлю калісь за вас ляглі,
 А вы, як збэшчаныя госці,
 Пракляццем сталі той зямлі. 

Дзе вашы песні жыватворны?
 Дзе ў вас прарокі й дудары,
 Што над пагібельнасцяй чорнай
 Віталі б полымем зары? 

Забылі ўсё, згубілі долю,
 Змяшалі славы цвет з гразёй
 I запрадаліся ў няволю,
 З душой і скурай счэзлі ў ёй. 

Пара у рукі браць паходні,
 Ўставаць, ісці, ноч рассвятляць!
 Бо што не возьмеце сягоння,
 Таго і заўтра вам не ўзяць. 

Назло крывавым перашкодам
 Скідайце ёрмы, клічце сход,
 I дайце знаць другім народам,
 Які вы сільны йшчэ народ!

За мной, за мной, забраны людзе!
 Я добрай доляй послан к вам
 I знаю, што было, што будзе,
 I вас у крыўды не аддам». 

Так гаварыў і з рабства клікаў
 Людзей на волю той прарок,
 Ждучы з трывогаю вялікай
 Ад іх адказу неўнарок. 

А людзі, глянуўшы на сонца,
 Адказ казалі грамадой:
 – Па колькі ж нам дасі чырвонцаў,
 Калі мы пойдзем за табой?

Дарэвалюцыйныя вершы 1912